مقدمهٔ مترجمان
امروزه در ذهن مردم (یا دستکم مردم ایران) ایالات متحده آرمان‌شهری است مطلوب برای زندگی. این آمریکا است که مردم خوشبخت دارد و ملت‌ها را از سراسر دنیا به سوی خود می‌کشاند تا گرین‌کارت بگیرند. این آمریکا است که پیشرفته‌ترین کشور جهان است و به لطف سرمایه‌داری هیچ کشوری به گرد پای پیشرفت و آزادی در آمریکا و سپس جهان غرب نمی‌رسد. از سوی دیگر، همواره ناله و فغان سر داده می‌شود که شوروی سراسر در خفقان بوده و به موفقیتی دست نیافت و اکنون هم چین راه شوروی را پیش می‌گیرد. چین و شوروی که دو جنایتکار بزرگ تاریخند و باعث مرگ میلیون‌ها نفر شدند در مقابل غرب و به‌خصوص آمریکا که پیام‌آور صلح در سراسر این کرهٔ خاکی است.
پروپاگاندای سرمایه‌داری بسیار قوی است. احدی از این نمی‌گوید که شوروی چه در زمینه‌های علمی و فنی و چه در نظام اجتماعی کشوری پیشرو و اتفاقاً موفق بوده است. همیشه بهترین دوران آمریکا با بدترین دوران خفقان رقیبش شوروی مقایسه می‌شود. چرا کسی شوروی خورشچف را با آمریکای مک‌کارتی مقایسه نمی‌کند؟ البته کشف حقیقت هرگز ساده نبوده و نخواهد بود.
نوشته‌ای که ترجمهٔ آن در ادامه آمده است، نمایی از وضعیت زندگی در آمریکا و شوروی به عنوان رقیب شکست‌خوردهٔ آمریکا را نشان می‌دهد. تصمیم گرفتیم که این نوشته را برای مخاطب فارسی‌زبان ترجمه کنیم تا حتی به قدر اندکی در برابر توفان تبلیغات و پروپاگاندای سرمایه بایستیم.
نکتهٔ مهمی که باید در مورد این نوشته اذعان کنیم این است که این متن و منابع آن آن‌قدرها هم قابل اعتماد نیست. نویسنده در بسیاری موارد متعصبانه برخورد کرده و در بسیاری دیگر از موارد شوروی را کاملاً تطهیر نموده و این در حالی است که اگرچه شوروی آنچه که غرب می‌نمایاند نیست، اما آن هم مدینهٔ فاضله نبود. همچنین منابعی که در متن به صورت پیوند آورده شده است نیز بعضاً مشکل‌دار بوده، حذف شده یا قابل استناد نیست.
بخش اول
بگذارید این ایده که «سرمایه‌داری عملی است» را بشکافیم. در آمریکا که سرمایه‌داری‌ترین و ثروتمندترین کشور توسعه‌یافتهٔ تاریخ است:
- از هر هفت شهروند آمریکایی یک نفر محتاج بانک‌های غذایی است تا بتواند به زندگی خود ادامه دهد؛ درحالی‌که آمریکا غذای کافی برای سیر کردن ده میلیارد نفر را دارد. نیمی از غذای تولید شده در آمریکا توسط خرده‌فروشان دور ریخته می‌شود. ضایعات غذایی در سال ۲۰۱۸ به اندازه‌ای بود که می‌توانست گرسنگان را در سراسر جهان چهار بار پیاپی سیر کند. تحقیقات مؤسسهٔ بروکینگز در تابستان سال ۲۰۲۱ نشان داد که ۲۷٫۵٪ خانواده‌های دارای فرزند، امنیت غذایی نداشتند. به عبارت دیگر حدود ۱۳٫۹ میلیون کودک در خانواده‌هایی زندگی می‌کردند که فاقد امنیت غذایی بودند. تحقیقاتی جدا توسط محققان دانشگاه نورث‌وسترن نشان داد.
- سازمان یونیسف، جنبش «ریزالتس» و سازمان «نان برای جهان» برآورد کرده‌اند که سالانه پانزده میلیون نفر که یازده میلیون نفرشان کودکان زیر شش سالند در سراسر جهان در اثر فقری از دنیا می‌روند که قابل پیشگیری است.۲.
- در آمریکا سالانه بین بیست هزار تا چهل هزار نفر در اثر نبود بیمهٔ بهداشتی از دنیا می‌روند که یعنی به طور میانگین سیصدهزار نفر در دههٔ اخیر.
- سازمان ملل برآورد کرده است که حدود ۳٪ هزینهٔ نظامی سالانهٔ آمریکا می‌تواند به گرسنگی در سراسر زمین خاتمه دهد.
- تعداد خانه‌های خالی شش برابر بی‌خانمان‌ها است. محتکرین مسکن و عدم توانایی افراد در پرداخت اجارهٔ خانه باعث خالی ماندن ۱۸٫۹ میلیون خانه شده است. در انگلستان ده برابر خانوارهای بی‌خانمان، خانهٔ خالی وجود دارد. در کریسمس سال ۲۰۱۹ حدود نیم میلیون بی‌خانمان در سراسر آمریکا وجود داشت و در طول سال ۲۰۱۹ در هر روزی از سال حدود شصت‌هزار بی‌خانمان در شهر وجود داشت.
- به دلیل احتکار، قیمت مسکن به حدی افزایش یافته است که باعث پیدایش «بی‌خانمانی نامحسوس» شده است: خانواده‌هایی که در اتوموبیلشان یا در خیابان زندگی می‌کنند ولی همچنان شاغلند. در بیشتر شهرهای آمریکا مانند لس‌آنجلس، زندگی کردن و حتی خوابیدن بیشتر از حد مشخصی در ماشین غیرقانونی است. یک سوم از مستأجرین نیمی از حقوق خود را بابت اجارهٔ خود پرداخت می‌کنند. حتی شهرهای نسبتاً کوچکی مانند بویس‌آداهو هم از سال ۲۰۱۹ در حال تجربهٔ موجی از بی‌خانمان‌ها است.
- ۸۰٪ از کارگران آمریکایی توانایی پس‌انداز کردن ندارند؛ چرا که حقوق آن‌ها به سختی کفاف خرج‌های آن‌ها را می‌دهد. ۴۰٪ آن‌ها نمی‌توانند از پس یک هزینهٔ اضطراری ۴۰۰ دلاری بر‌آیند.
- مستأجرین کم‌درآمد قادر نیستند که در ۴۵٪ از بزرگترین نواحی شهری آمریکا خانه‌ای اجاره کنند.
- دارایی خالص مجموع نیمهٔ کم‌درآمد شهروندان آمریکایی منفی است. خانوار آمریکایی متوسط حدوداً صد و چهل هزار دلار بدهی دارد؛ درحالی‌که درآمدشان حدود شصت هزار دلار است.
- برای اولین بار بعد از رکود بزرگ، ۵۲٪ جوانان در خانهٔ پدر و مادرشان زندگی می‌کنند. نسل‌های جوان‌تر که فرصت‌هایشان در حال کاهش است در سایهٔ نظام سرمایه‌داری احساس اضافی بودن و بی‌خاصیتی می‌کنند و به یک نوع «فرسودگی روانی همه‌گیر» دچار شده‌اند. بسیاری، دیگر به دنبال روابط عاطفی یا تشکیل خانواده و بچه‌دار شدن نیستند. مرگ بر اثر ناامیدی، به‌خصوص در میان جوانانی که دانشگاه نرفته‌اند سر به فلک کشیده است.۱۲٪ آمریکایی‌ها در سال ۲۰۲۱ گفته‌اند که هیچ دوست نزدیکی ندارند درحالی‌که این آمار در سال ۱۹۹۱ فقط سه درصد بود.
- یک چهارم کارگران آمریکایی در سال ۲۰۱۹ در اقتصاد با مبنای قراردادهای کوتاه‌مدت گیر افتاده‌اند. در سال ۲۰۲۱ یک سوم کارگران آمریکایی دچار این معضل بودند.
- ۷۰٪ از خانوارهای آمریکایی اعلام کرده‌اند که در مضیقهٔ اقتصادیند. در سال ۲۰۲۰ طی همه‌گیری ویروس کووید ۱۹، در طی یک هفته ۶٫۶ میلیون نفر در آمریکا اعلام کردند که بیکار شدند که این آمار در اوج رکود بزرگ حدود هفتصد هزار نفر بوده است. بانک‌های غذایی در جاهایی مانند نیویورک و پیتزبورگ دچار کمبود شدید شدند و بیمارستان‌ها با کمبود دستگاه «ونتیلاتور» که برای زنده نگه داشتن بیماران کرونایی به شدت حیاتی است، روبه‌رو شدند. آمریکایی‌ها به دزدی از فروشگاه‌ها رو آورده‌اند چرا که از هر هشت نفر یک نفرشان امنیت غذایی ندارد.
- هر ۱۵ روز یک تیراندازی گسترده در آمریکا رخ می‌دهد.
- هشت نفر، ثروتی معادل نیمی از کرهٔ خاکی را کنترل می‌کنند. کسی می‌تواند حدس بزند که این مونوپولی بزرگ کی قرار است خاتمه یابد؟
- مونوپولی سرمایه‌داران در رسانه، غذا، انرژی و حمل و نقل غالباً توسط دویست سهام‌دار قدرتمند کنترل می‌شود.
- میلیاردرها در سال ۲۰۱۷ به اندازه‌ای سود کردند که می‌توان با آن هفت بار فقر را ریشه‌کن کرد.
- امید به زندگی در آمریکا در سال ۲۰۱۴ به اوج خود رسید و از آن سال در حال افول است و امروزه از امید به زندگی در چین هم کمتر شده است. بنابر برآوردها میانگین امید به زندگی شهروندان آمریکایی در سال ۲۰۲۳ از امید به زندگی شهروندان مناطق فقیرنشین انگلستان نیز کمتر خواهد شد.
- نرخ خودکشی در بیست سال گذشته حدود ۳۳٪ افزایش یافته است. خودکشی در میان نوجوانان با سرعتی بیشتر از سایر گروه‌های سنی در حال افزایش است.
- به دلیل شیوع اوردوز و خودکشی، امید به زندگی در حال کاهش است.
- ارتش آمریکا که قساوت‌های بی‌شماری را مرتکب شده است و مسبب کشته شدن میلیون‌ها نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم است؛ درحال‌حاضر حدود هشتصد پایگاه در هفتاد کشور جهان مستقر کرده است؛ درحالی‌که تمامی کشورهای دیگر روی هم سی پایگاه نظامی در کشورهای دیگر مستقر کرده‌اند.
- آمریکا تقریباً همیشه در حال جنگ بوده است. تا سال ۲۰۲۱ آمریکا ۲۲۵ سال از عمر ۲۴۳ سالهٔ خود را در جنگ سپری کرده است.
- آمریکا بیشترین تعداد زندانی نسبت به جمعیت را دارا است [اکنون در منبع ذکر شده دیگر رتبهٔ نخست را ندارد؛ اگرچه همچنان نقدهای زیادی به سیستم زندان‌های آمریکا وارد است – م] که البته با توجه به این زندان همان پانسیون در نظام سرمایه‌داری است منطقی به نظر می‌رسد.
- آمریکا حداقل پنجاه و چهار اردوگاه کار اجباری (در زمین‌های کشاورزی) دارد.
- سی و چهار هزار مهاجر ناخواسته در پانصد کمپ شبه‌زندان مخصوص مهاجران زندانی هستند.
- سناریوهای زیادی سقوط آمریکا را تا سال ۲۰۳۰ پیش‌بینی می‌کند.
- با وجود مرگ بیش از سی هزار نفر در اثر ویروس کرونا تا ماه می ۲۰۲۰ معترضین دست راستی در چندین ایالت آمریکا خواستار اتمام محدودیت‌های کرونایی بودند.
- در سال ۲۰۲۲ دادگاه عالی آمریکا قانون «رو وی وید» را ملغی کرد که باعث شد مردم حق اساسی خود برای سقط جنین را از دست بدهند؛ درحالی‌که این حق را به مدت پنجاه سال داشتند. در ادامه برآورد می‌شود که بیست و شش ایالت، سقط جنین را غیرقانونی اعلام کنند. بانوانی که در ایالات قرمز (طرفدار حزب جمهوری‌خواه و دست راستی) باردار می‌شوند باید به طور میانگین ۲۰۰ مایل بیشتر از قبل رانندگی کنند تا به یک کلینیک قانونی سقط جنین برسند. اعتراضات در صدها شهر در سراسر آمریکا شکل گرفت برای اینکه تصمیم دادگاه عالی عوض شود.
بخش دوم
هژمونی سرمایه‌داری، پروپاگاندای غیرمنطقی و مسخره‌ای مثل «خودساخته بودن» (تبلیغاتی که ناممکن را ممکن می‌داند و قدرتی شبه‌مذهبی دارد.) یا عملی نبودن کمونیسم در حالی که کمونیسم کاملاً عملی است را به خورد خلق می‌دهد.
مثال‌هایی در این پست ردیت از کاربر /u/bayarea415، «آیا اقتصادهای برنامه‌ریزی شدهٔ دولتی کار می‌کنند» از استفن گوانز، «کیفیت زندگی: سوسیالیسم در برابر سرمایه‌داری» از یان گودرام و یا پستی که کاربر yogthos از «دستاوردهای اتحاد جماهیر شوروی» منتشر کرده است که صرفاً مختص شوروی است:
- طبق اسناد سازمان CIA، شهروندان شوروی نسبت به همتایان آمریکاییشان، رژیم غذایی مغذی‌تری داشتند. کالُری بیشتری مصرف می‌کردند (منبع) و به قحطی‌ها پایان دادند.
- نیروی کار جهت اندوختن سرمایه یا افزودن به ثروت بخش خصوصی سازماندهی نشده بود؛ در عوض، مالکیت عمومی ابزار تولید جایگزین مالکیت خصوصی‌اش شده بود. استخدام دیگران و استفاده از ثمرهٔ تلاششان برای ثروت‌اندوزی شخصی غیرقانونی بود.
- دومین رشد اقتصادی قرن بیستم را پس از ژاپن دارا بود. شوروی کار خود را از سطحی آغاز کرد که برزیل در سال ۱۹۲۰ بود. در مقایسه با ایالات متحده که پیش از فرا رسیدن دههٔ ۱۹۲۰ توسعه یافته بود، رشد شوروی شاهکار بود.
- خدمات درمانی رایگان همگانی و بیشترین پزشک نسبت به جمعیت را داشت: ۴۲ پزشک به ازای هر ۱۰٬۰۰۰ نفر جمعیت مقایسه شود با سوئد و دانمارک رقم ۲۴ پزشک و آمریکا با ۱۹ پزشک برای ۱۰٬۰۰۰ نفر.
- بیکاری نزدیک به صفر و رشد مستمر اقتصادی به مدت ۷۰ سال پیاپی را داشت. «استمرار» این امر نیز منطقی است چرا که کشور شوراها یک اقتصاد برنامه‌ریزی شده و غیربازاری بود پس سقوط بازار اجتناب‌ناپذیر و سرمایه‌داری ناممکن بود.
- بین سال‌های ۱۹۱۳ تا ۱۹۶۰، ساعات کاری از ۵۸٫۵ ساعت در هفته به ۴۱٫۶ ساعت در هفته رسید.
- شوروی در سال ۱۹۸۶ به طور میانگین ۲۲ روز مرخصی با حقوق اعطا می‌کرد در حالی که در آمریکا تنها ۷٫۶ روز مرخصی با حقوق داده می‌شد (از یک منبع دیگر).
- در سال ۱۹۸۷، مردم شوروی می‌توانستند بازنشستگی خود را از سن ۵۵ (برای زن‌ها) و ۶۰ (برای مردها) در پانسیون‌ها بگذرانند و دستکم ۵۰٪ از حقوق خود را دریافت کنند. در همان سال، میانگین سن بازنشستگی در آمریکا بین ۶۲ تا ۶۷ سال بود.
- آموزش رایگان در همهٔ مقاطع (از یک منبع دیگر)
- ۹۹٪ باسوادی.
- جهان را از فاشیسم نجات دادند. بیشتر لشکرهای نازی را از بین بردند و ۹۰٪ از سربازان نازی را نابود کردند. متحمل درد و کشتار عظیمی در جنگ جهانی دوم شدند (بیست و پنج میلیون کشته) که معادل خونین‌ترین مقاومت‌های تاریخ جنگ است. تخمین زده می‌شود که حدود ۷۰٪ از مسکن‌های شوروی توسط تهاجم نازی‌ها تخریب شد. نازی‌ها بعد از نبرد استالینگراد در سال ۱۹۴۲ عقب‌نشینی کردند. دو سال کامل پیش از آنکه آمریکا نیروهای خود را در نرماندی پیاده کند.
- امید به زندگی را دو برابر و فقر را ریشه‌کن کردند.
- با نابرابری جنسی مبارزه کردند.در قانون کار به دستمزد مساوی برای مردان و زنان اشاره شده بود. البته اگرچه نابرابری جنسی به اندازهٔ سرمایه‌داری آشکار نبود؛ در نقش‌های اجتماعی تداوم یافت. این درس برزگی به ما می‌دهد.
- با نابرابری نژادی مبارزه کردند.
- ظرف چهل سال از فئودالیسم به سفرهای فضایی رسیدند. اولین ماهواره، موشک، راهپیمایی فضایی، زن فضانورد، مرد، حیوان، ایستگاه فضایی، کاوشگرهای ماه و مریخ.
- در ۱۹۹۰، نسبت تولید انرژی به جمعیت در شوروی از اتحادیهٔ اروپا، بریتانیای کبیر یا چین سال ۲۰۱۴ بیشتر بود.
- مسکن توسط کمیته‌های محلی اشتراکی شده بود و عملاً هیچ بی‌خانمانی وجود نداشت. در دهه‌های بیست و سی میلادی، هر خانه معمولاً بین دو خانواده مشترک بود. پس برخلاف سرمایه‌داری، خانهٔ خالی وجود نداشت؛ اما خانه‌های بسیار شلوغ بودند. دههٔ چهل در جنگ گذشت و دههٔ پنجاه نیز تعداد زیادی به خاطر جنگ یتیم شده بودند. مسکن‌سازی انبوه در دههٔ شصت آغاز و در دههٔ هفتاد تکمیل شد. در دههٔ هفتاد افراد بی‌خانمان وجود داشتند؛ ولی اغلب از اختلالات روانی رنج می‌بردند.
- در یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۵، ۶۶٪ از روس‌ها تمایل به بازگشت اتحاد جماهیر شوروی داشتند. همین قضیه برای سایر کشورهای بلوک شرق هم صادق است: ۷۲٪ از مجارستانی‌ها، ۵۷٪ از ساکنان آلمان شرقی، ۶۳٪ رومانیایی‌ها، ۷۷٪ ساکنان جمهوری چک، ۸۱٪ از صرب‌ها (صرب‌های یوگوسلاوی)، ۷۰٪ اوکراینی‌ها و ۶۰٪ بلغارها می‌گویند که کشورشان نسبت به زمان کمونیسم بدتر شده است.
وقتی گفته می‌شود این نظام کار می‌کند ابتدا باید بپرسیم برای چه کسی کار می‌کند. نظام سرمایه‌داری برای عدهٔ معدودی از سرمایه‌داران درنده‌خویی کار می‌کند که برای همه ضرر دارند در حالی که سوسیالیسم برای توده‌ها کار می‌کند.
حال نگاهی به دوران پساشوروی می‌اندازیم و می‌بینیم که با اجرای خصوصی‌سازی سرمایه‌دارانه چه پیش آمد:
- امید به زندگی ۱۰ سال کاهش یافت. میزان مرگ و میر (Excess mortality) ۷٫۷ میلیون نفر افزایش یافت (منبع دوم).
- ۴۰٪ از جمعیت فقیر شدند.
- GDP بلافاصله نصف شد.
- اکنون یک دهم کودکان در خیابان زندگی می‌کنند.مرگ و میر نوزادان افزایش یافت. مرگ و میر نوزادان در سال ۲۰۱۳ برابر بود با ۲۹٫۳ یعنی حدوداً برابر با سوریه (فعلی) و میکرونزی و در سال ۲۰۱۳ به رقم ۷٫۹ رسید. مرگ و میر نوزادان در زمان شوروی ۱٫۹۲ یعنی بی‌کم و کاست کمترین مقدار در جهان بود.
- در انتخابات ۱۹۹۶ که با تقلب آمریکا اجرا شد، یلتسین برای متفرق کردن شورای عالی از تانک استفاده کرد.
کارنامه‌ای از اتحاد جماهیر شوروی را می‌تونید در این سخنرانی ارزشمند از مایکل پرنتی را ببینید یا مقالهٔ او به نام «ضدکمونیسم چپ: نامهربان‌ترین انشعاب» را مطالعه کنید.
همچنین مقالهٔ باارزش استفن گوانز به نام « آیا اقتصادهای برنامه‌ریزی شدهٔ دولتی کار می‌کنند» را بخوانید (یا به نسخهٔ صوتی آن گوش دهید).
این ویدیو دربارهٔ کمونیسم سایبری هم مفید و جالب است: پال کاکشات – فرای پول
منابع بیشتر: دورهٔ کوتاه سوسیالیسم، پرسش‌های متداول در مورد سوسیالیسم و واژه‌نامهٔ سوسیالیسم (همگی در دست ترجمه)